Eén van de meest bekende mensen, van de miljoenen die de dood vonden in de Tweede Wereldoorlog, is misschien wel het Joodse meisje Anne Frank. De familie Frank heeft ondergedoken gezeten in het Achterhuis in Amsterdam en zijn in 1942 verraden. Anne, haar zus Margot en hun moeder zijn uiteindelijk in concentratie-kampen gestorven. Haar dagboek maakte Anne Frank wereldberoemd.
Nadat de familie Frank in 1934 naar Nederland is gevlucht, gaat Anne in 1934 naar de kleuterschool bij de 6de Montessorischool in Amsterdam.
De school is een paar straten bij haar huis vandaan. In het cirkeltje zie je Anne zitten. Anne bleef tot 1941 op de basisschool en ging daarna naar het Joods lyceum. Joden moesten namelijk naar speciale Joodse scholen.
Toen Anne op het Joods Lyceum zat kon ze het met alle leerkrachten goed vinden. Alleen mijnheer Keesing, de wiskundeleraar, vond haar vaak een ongelooflijke kletskous. Anne moest een keer voor straf een opstel schrijven over het onderwerp “Kwek, kwek, kwek, zei juffrouw Snaterbek.” Mijnheer Keesing vond haar opstel zo leuk, dat hij Anne voortaan ‘juffrouw Snaterbek’ noemde.
Op 29 april 1942 kondigen de nazi’s een nieuwe vernedering voor de Joodse Nederlanders aan. Vanaf 3 mei moeten zij een herkenningsteken dragen: een gele Davidster met in het midden het woord ‘Jood’. Door de ster zijn mensen als Jood op straat te herkennen. Het niet dragen van de ster wordt streng bestraft. Je kan ervoor naar een concentratiekamp gestuurd worden.
Zo ziet het Achterhuis eruit.
De boekenkast geeft toegang tot het Achterhuis. Op dezelfde verdieping is de badkamer, het kamertje van Anne Frank en Frits Pfeffer en de kamer van Otto, Edith en Margot Frank. Een verdieping hoger slapen Hermann en Auguste van Pels. Hun zoon Peter heeft een eigen kamertje. Daarboven is de zolder, waar Peter en Anne vaak zitten te praten.
Dit is een replica van het tafeltje dat in het kamertje van Anne stond in het Achterhuis. Hier zat Anne graag in haar eentje te schrijven. Anne wilde later graag schrijfster worden, of journalist. Ze had een regeling met meneer Pfeffer getroffen, dat ze twee keer per week
’s middags een paar uur hun kamer voor zichzelf alleen mag, om aan het tafeltje te schrijven. Foto: Allard Bovenberg
Vanuit kamp Westerbork zijn Anne en haar familie naar het concentratiekamp ‘Auschwitz-Birkenau’ getransporteerd.
De nazi's bepaalden wie mocht blijven leven en wie er dood moest. Het afvoeren van de Joden naar vernietigingskampen om te worden gedood wordt de ‘Holocaust’ genoemd. Edith, de moeder van Anne stierf in het vrouwenkamp Birkenau.
Download de woordzoeker, kruiswoordpuzzel of andere puzzel van deze Flipping-pagina.
De afbeeldingen die je op deze Flipping-pagina ziet, kun je omdraaien door erop te klikken.
In de tekst kom je woorden tegen, die je ook kunt vinden in de puzzel die je gedownload hebt. Bij een woordzoeker lees je een zin als je alle woorden hebt ingevuld.
Voor je juf of meester is er ook een antwoordblad
Anne met haar oudere zus Margot zitten op schoot bij vader Otto, die als enige van de familie Frank de oorlog overleefde. Anne is geboren in Frankfurt am Main in Duitsland op 12 juni 1929. Voluit heet ze Annelies Marie. Zusje Margot is drie jaar ouder dan Anne. De kleine Anne heeft nu nog geen weet van alle verschrikkingen die haar leven zullen bepalen.
Voor haar 13e verjaardag krijgt Anne een dagboek van haar ouders cadeau.
Ze noemt haar dagboek ‘Kitty’.
Het dagboek wordt door Miep Gies gered als ze verraden en daarna gearresteerd zijn. Na de oorlog geeft Miep Gies het dagboek terug aan Otto Frank. Hij laat het dagboek van Anne uitgeven.
Haar dagboek werd vertaald in meer dan 70 talen.
De beste vriendin van Anne was Hanneli Goslar en ook vanuit Duitsland naar Nederland gevlucht. Daar leerde zij Anne kennen en ging zij naar dezelfde Montessorischool als Anne. Samen met Sanne Ledermann hadden ze een ‘bestevrienden-groep’ en stonden ze bekend als ‘Anne, Hanne en Sanne’. Hanneli overleefde de oorlog en de Holocaust. Zij stierf in 2022 op 93-jarige leeftijd in Jeruzalem.
Als Margot Frank een oproep krijgt om zich de volgende dag te melden omdat ze naar een Duits werkkamp moet, weet de vader van Anne wel hoe laat het is. Margot zal eerst naar kamp Westerbork moeten en vandaar worden doorgestuurd naar Duitsland. Maar zover laten ze het niet komen en de hele familie besluit direct onder te duiken in het Achterhuis op de Prinsengracht.
Een draaibare boekenkast, gemaakt door Johannes Kleiman, moest de toegang tot het Achterhuis verbergen. In het Achterhuis doken in juli 1942 de familie Frank en de familie Van Pels onder. Tandarts Fritz Pfeffer volgde in november 1942. Op 4 augustus 1944 vielen de Duitsers het pand binnen en werden alle onderduikers gearresteerd. Ze waren door iemand verraden.
Op de foto zie je een reconstructie (nagemaakte) badkamer uit het Achterhuis. Ieder ochtend en iedere avond gaan de onderduikers om de beurt naar de badkamer om zich te wassen, te scheren, enzovoort. ’s Morgens gaat de wekker al om 6.45 uur en gaat Hermann van Pels als eerste. Ze moeten heel stil zijn, want het magazijn ligt eronder.
Foto: Allard Bovenberg
Hilter had een ontzettende haat tegen de Joden. In zijn ogen waren zij de schuld van alle ellende in Duitsland. Hij vond dat alle Joden gedood moesten worden. Toen hij veel landen in Europa had veroverd, werden de Joden eerst onderdrukt en gediscrimineerd. Later werden ze massaal weggevoerd en in vernietigingskampen vermoord. Ruim 6 miljoen Joden vonden de dood.
In haar kleine kamertje schrijft Anne veel in haar dagboek. Zij mist haar vriendinnen en doet net alsof zij een heel goede vriendin heeft: Kitty. Aan haar schrijft Anne wat zij denkt, voelt en meemaakt in het achterhuis. Zij droomt ervan om na de oorlog een beroemde schrijfster of journaliste te worden. Als haar dagboek vol is, schrijft Anne verder in schriftjes en op losse vellen papier.
De Joden mochten toen Duitsland Nederland was binnengevallen steeds minder. Ze mochten niet meer autorijden, fietsen, niet meer in de tram, sporten, niet meer naar de dierentuin of bioscoop, ze moesten naar aparte scholen, zich registreren, een Jodenster dragen, enz. Ook moesten ze vanaf 1941 hun geld en bezit inleveren. Ook Anne en haar familie leden eronder.
De onderduikers in het Achterhuis werden geholpen door zes mensen: Johannes Kleiman, Victor Kugler, Miep Gies en haar man Jan Gies, Bep Voskuijl en haar vader Johan Voskuijl. Zij zorgden voor voedsel, kleding, tijdschriften en allerlei andere dingen. Als de onderduikers worden gear-resteerd worden ook Johannes Kleiman en Victor Kugler gearresteerd. Miep Gies verstopt het dagboek van Anne in een la.
Anne moet haar kamertje delen met tandarts Fritz Pfeffer. Zij vindt dit geen gezellige man. In haar kamertje, dat ze een beetje ‘vrolijk’ heeft gemaakt met allerlei plaatjes aan de muur, schrijft Anne veel in haar dagboek. Ze mist haar vriendinnen heel erg. Daardoor doet ze net alsof ze een heel goede vriendin heeft: Kitty. Aan haar schrijft Anne wat zij denkt, voelt en meemaakt in het Achterhuis.
Nadat de onderduikers in het Achterhuis waren verraden en gearresteerd, werden ze naar kamp Westerbork in Drenthe vervoerd. Het was een doorgangskamp. Iedere donderdag vertrok er een trein vol met voornamelijk Joden naar concentra-tie- en vernietigingskampen in Duitsland, Polen en Tsjechië. 3 september 1944 vertrekt de laatste trein, helaas met Anne en de andere zeven onderduikers erin.
In oktober 1944 zijn Anne en haar zus Margot vanuit het vrouwenkamp in Auschwitz-Birkenau overgebracht naar het concentratiekamp Bergen-Belsen.
Hun moeder, Edith, bleef achter en stierf in januari 1945. Anne en Margot waren heel erg verzwakt en werden naar de ziekenbarak overgebracht. Ze kregen hoge koorts. In februari 1945 overleed Margot. Anne stierf enkele dagen later.